Çocukların oyunu oyun değil, onların en gerçek uğraşıdır. Oyun Terapisi

Oyunun önemli gelişimsel amaçlara hizmet eder ve bu sebeple çocuğun hayatında önemli bir yer kaplar. Aksi halde, insan yavrusu da dahil olmak üzere pek çok canlı türünün yavruları oyuna neden bu kadar çok vakit ve enerji harcasın? Çocuk gelişim uzmanları çocuğa herhangi bir yönlendirme yapmadan, doğal yolla oluşan oyunun motor, duygusal, fiziksel, sosyal ve bilişsel gelişim adına önemli olduğunu kabul etmektedir. 

 ‘’Oyun, çocukların hayal gücünü, becerilerini, fiziksel, bilişsel ve duygusal gücünü geliştirerek yaratıcılıklarını kullanmalarını sağlar. Ayrıca sağlıklı beyin gelişimi için önemlidir.’’

Günümüzde nörobilim, oyunun beyindeki nöral yolları kurmaya ve güçlendirmeye yardımcı olduğunu önermektedir. ( Panksepp, 2005). 

Oyun ayrıca, çocukların öğrenmeye yönelik motivasyonunu artırır ( Sutton- Smith, 2008). 

Oyun Terapisi

Oyun terapisinin temelinde, oyunun çocuğun kendini ifade etmesinin doğal bir yolu olduğu gerçeği yatar. Tıpkı pek çok erişkin terapi türünde kişinin yaşadığı zorlukları ‘’konuşarak’’ anlatması gibi çocuklar da duygu ve sorunlarını ‘’oynayarak’’ ifade ederler. Çocukların kelime repertuarları yetişkinler kadar zengin olmadıkları için kendilerini oyuncaklar üzerinden anlatmayı tercih ederler.

Çocuk merkezli oyun terapisi, duygusal ve davranışsal sorunları olan çocuklara yardımcı olma amacı taşıyan yönlendirici olmayan bir yaklaşımdır. Çocuk merkezli oyun terapisinin temeli, rehberlik yapanın çocuk olduğu inancına dayanmaktadir. Bu yaklaşımın felsefi ve teorik temellerin de insanın sahip olduğu kapasiteye dair yüksek bir takdir vardır. Çocuk Merkezli Oyun terapisi’de pasif ve itaatkar bir rol oynadığı anlamına gelmemektedir. Aslına bakarsak, Çocuk Merkezli Oyun terapisi’de terapistin rolü oldukça aktiftir. Terapist, güvenlik ve yapı oluşturan ilkeleri takip ederken çocuğu ve çocuğun oyununu koşulsuz olarak kabul eder ve empati kurar. Terapist, çocuğun kendisini keşfetmesine ve yönetmesini sağlayan bir ortam yaratır. 

Yönlendirmesiz oyun terapisinin kurucu Virginia Axline’dır. Carl Rogers ile çalışmıştır. Rogers (1902-1987) Amerika tarihindeki en etkili danışman ve psikoterapist olarak bilinmektedir. (Kirschenbaum, 2004). Axline, Onun birey merkezli terapi ekolunu çocuklara uyarlamak için 8 temel ilke belirleyerek 1940’lı yıllarda Çocuk merkezli oyun terapisini geliştirmiştir. Roger’a göre insanın yaşadığı psikolojik problemlerin temelinde ‘’kendini gerçekleştirme’’ yolunun ve yolculuğunun tıkanması vardır. Her insan bir potansiyel ile dünyaya gelir ve bu potansiyele ulaşmak için çaba gösterir. Eğer, insanın kendini gerçekleştirme yolu tıkanırsa baskılarla, engellerle, zorlamalarla, insan tepki olarak çeşitli duygusal ve davranışsal (psikolojik) sorunlar ortaya çıkar. 

1. Çocukla olumlu ilişki kurabilmek 
2. Çocuğu olduğu gibi kabul etmek 
3. Çocuğun istediği gibi davranmasına izin vermek 
4. Çocuğun duygularını yansıtabilmek 
5. Çocuğa saygı duymak 
6. Çocuğun seansları yönlendirmesine izin vermek
7. Çocuğu hızlandırmamak  
8. Terapisinin sınırlarını oluşturmak ve gerektiğinde uygulamak 

• Çocukların dil gelişimleri bilişsel gelişimlerine bağlıdır. Çocukların dünyalarında neler olup bittiği ile ilgili iletişimi oyun yoluyla kurarlar.
• Oyun terapisindeki oyuncaklar çocuğun kelimeleri ve oyundaki aktivitede dilidir.  
• Yetişkinler için psikoterapi ne ise çocuklar içinde oyun terapisi odur. 
• Oyun terapisinde oyunun sembolik fonksiyonu çok önemlidir. 
• Çocuklara iç dünyalarını anlatma fırsatı verir. 
• Oyun sırasında çocuk sembolikte olsa travmatik olayla ilgili bir deneyim ve korku yaşadığında bu probleme çözüm arayışına geçecektir. Böylelikle de çocuğun problemle baş etme ve uyum sağlama becerileri de gelişmiş olacaktır. 
• Oyuncakların kullanımı çocuklara korkularını, kaygılarını, fantezilerini, suçluluk duygularını insanlardan çok objelere transfer etmelerini sağlar.
• Oyun terapisinin güvenli ortamında çocuk olumlu ve olumsuz durumları bir arada yaşayarak öğrenir. Aynı zamanda duygu ve bilişleri de yaşantısal olarakta gelişmiş olur. 
• Gerçek hayatta kontrol edilemeyen durumların oyun terapisinde sembolik yansımalarla birlikte kontrollü olarak yaşanıyor olması oyun terapisinin bir diğer önemli fonksiyonudur. 

• Eğlence 
• Sembolik ifade 
• Katarsis 
• Uzmanlık 
• Enerji salınımı 
• Sosyal gelişim 

Çocuk oyun alanına dış gerçeklikten nesneler ya da olgular taşır ve bunları kendi içsel ya da kişisel gerçeklikten gelen bir örneğe hizmet edecek şekilde kullanır. Somut dünya soyut özelliklere bürünür ve çocuğun kişisel tarihinin parçası haline gelir. 

Terapist çocuğun kendi büyüme süreçleriyle ve gelişmenin önünü tıkadıkları anlaşılan engellerin ortadan kaldırılmasıyla ilgilenir. Oyunun kendisinin bir psikoterapi olduğu unutulmamalıdır. Çocuğun oyun oynayabilecek hale gelmesinin kendisi evrensel bir psikoterapidir. 

 Çocuklar;

• Kendilerine saygı duymayı 
• Duygularını tanımayı ve bunların kabul edilebilir olduğunu 
• Kendi sorumluluklarını almayı, 
• Problemleri çözme becerileri ve yaratıcı düşünmeyi, 
• Kendini kontrol etmeyi, 
• Seçim yapmayı ve yaptıkları seçimin sorumluluğunu almayı öğrenirler 

• Çocuğu birey olarak görürler (düşünceler, hisler, inançlar ve fikirlere saygı duyarlar) 
• Oyun terapisti seansı boyunca terapistin dikkati çocuğun üzerindedir. 
• Çocuğun kelimeleri ve hareketlerine dikkat ederler 
• Yeterince tarafsızdırlar - çocuğun ayrı bir birey olmasına izin verir 
• Esnektirler - beklenmedik olayları kabul eder. Duruma uyum sağlar